กระบวนการ/ขั้นตอนการดำเนินการ Flow แผนภูมิ ของระบบ วิธีการและนวัตกรรมที่เป็น Best Practice

ขั้นที่ 1 วางแผนงานและเตรียมการ ชุมชนเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

วางแผนงานและเตรียมการ  วิเคราะห์สภาพปัจจุบันปัญหาของนักเรียนที่มีปัญหาการทิ้งขยะ พบว่า นักเรียนขาดพื้นฐานความรู้ในการคัดแยกขยะ  นักเรียนหลายคนอาจจะเคยชินกับการทิ้งขยะเรี่ยราดไม่เป็นที่เป็นทาง นักเรียนส่วนใหญ่มองข้ามถังขยะไม่ยอมทิ้งลงถัง ซุกขยะไว้บริเวณรอบๆที่ตนเองอยู่ตรงนั้น เช่น โต๊ะหินอ่อน โต๊ะนักเรียน บนพื้น ท่อระบายน้ำ ต้นไม้ที่เป็นซอกเป็นรู  มีนักเรียนส่วนน้อยและคุณครูที่เห็นว่าการทิ้งขยะไม่ถูกที่ทำให้โรงเรียนไม่สะอาด ดูไม่งามตา คุณครูทุก ๆ คน มีการอบรมสอนลูกของตนให้มีความรับผิดชอบ มีระเบียบวินัย และมีความรักษาความสะอาดอยู่แล้ว ก็มีการจัดเวรทำความสะอาดอยู่ทุกวัน แต่มันการกำจัดเพียงพอบรรเทาไม่ให้ขยะมันมากเกินไป ดังนี้

       1.  เสนอโครงการเพื่อขออนุมัติ  14 มิถุนายน 2564

                   2.  แต่งตั้งคณะกรรมการรับผิดชอบกิจกรรมต่าง ๆ โดยคณะกรรมการประกอบด้วย ครูนักเรียนแกนนำที่อบรมโครงการโรงเรียนใหญ่รอยเท้าเล็ก ตัวแทนนักเรียนห้องละ 2 คน และสมาชิกชมรมรักษ์สิ่งแวดล้อม มีกิจกรรม

ต่าง ๆ ดังนี้

                   3. กิจกรรมนักเรียนสำรวจปัญหาการคัดแยกประเภทขยะ ของแต่ละห้องเรียน

                   4. กิจกรรมการคัดแยกประเภทขยะ (กิจกรรม 3 R (Reduce (ลดการใช้), Reuse (การใช้ซ้ำ), Recycle (การนำกลับมาใช้ใหม่) ในห้องเรียน และบริเวณรอบโรงเรียน

                   5. กิจกรรมจัดทำน้ำหมักชีวภาพเพื่อบำบัดน้ำเน่าเสียในโรงเรียน

                   6. กิจกรรมปุ๋ยหมักชีวภาพและปรับปรุงภูมิทัศน์

                   7. การเพิ่มพื้นที่สีเขียว (กิจกรรมเพิ่มเติม)

                   8. ร้านศูนย์เหรียญ ศูนย์สตางค์ (กิจกรรมเพิ่มเติม  นักเรียนนำกระดาษ พลาสติก และโลหะ นำไปแลกสิ่งของ เช่น กระเป๋าสตางค์ ผ้าเช็ดหน้า สร้อยแฟชั่น)

          ขั้นที่ 2 ให้ความรู้เกี่ยวกับการคัดแยกประเภทขยะ

                   ให้ความรู้เกี่ยวกับการคัดแยกประเภทขยะ ประชุมเพื่อสร้างฐานข้อมูลเรื่องการคัดแยกขยะให้ถูกต้อง รวบรวมความรู้ ความตระหนักให้บุคลากร  นักเรียนและผู้ปกครอง ให้เห็นความสำคัญของการคัดแยกขยะ

          ขั้นที่ 3 สังเกตพฤติกรรมการทิ้งขยะ

                 โรงเรียนมีการสร้างนวัตกรรมและกิจกรรมที่ส่งเสริมนิสัยการคัดแยกขยะทั้งที่โรงเรียนและที่บ้านโดยมีการจัดกิจกรรมคัดแยกขยะตามจุดต่างๆ มีถังขยะคัดแยกประเภท มีนักเรียนชมรมรักษ์สิ่งแวดล้อมเป็นแกนนำให้ความรู้เรื่อง ประเภทของขยะและการทิ้งขยะให้ถูกตามประเภทของขยะอย่างสม่ำเสมอ นักเรียนและบุคลากรทุกคนเข้าใจและปฏิบัติได้อย่างถูกต้องส่งผลให้พฤติกรรมการทิ้งขยะของนักเรียนแยกประเภทและทิ้งขยะมูลฝอยให้ลงถังขยะ ทำให้บริเวณต่างๆในโรงเรียนสะอาดขึ้นและนักเรียนนำขยะรีไซเคิลที่คัดแยกไปใช้ประโยชน์ตามลำดับ นักเรียนและบุคลากรทุกคนในโรงเรียนมีพฤติกรรมด้านการจัดการขยะที่เป็นรูปธรรมอย่างชัดเจน

ขั้นที่ 4 จัดทำคู่มือการทำน้ำหมักและปุ๋ยชีวภาพ

                    จัดทำคู่มือการทำน้ำหมักและปุ๋ยชีวภาพและป้ายไวนิลประชาสัมพันธ์ขั้นตอนการทำน้ำหมักและปุ๋ยชีวภาพเพื่อใช้เป็นองค์ความรู้ประกอบการทำน้ำหมักและปุ๋ยชีวภาพใช้การตามวัตถุประสงค์และเพื่อเผยแพร่ความรู้แก่ผู้สนใจ

          ขั้นที่ 5 การประชุมชี้แจง วิธีการทำน้ำหมักและปุ๋ยชีวภาพ

           1. อบรมให้ความรู้และสาธิตแก่นักเรียนเกี่ยวกับการทำปุ๋ยน้ำหมักชีวภาพและปุ๋ยหมัก ตามลำดับขั้นตอนดังนี้

- การทำปุ๋ยน้ำชีวภาพมีการเตรียมวัสดุอุปกรณ์ ได้แก่ ถังพลาสติกแบบมีฝาปิด เศษผัก เศษอาหารกลางวัน กากน้ำตาลและ อีเอ็ม นำมาผสมกันด้วยอัตราส่วนผัก เศษผักเศษอาหาร 3 กิโลกรัม ต่อกากน้ำตาล 1 กิโลกรัม 3:1 พักทิ้งไว้ประมาณ 2 สัปดาห์นำปุ๋ยน้ำหมักมาใช้ได้

- การเตรียมสถานที่และ อุปกรณ์การทำปุ๋ยน้ำหมักชีวภาพและปุ๋ยหมัก เตรียมวัสดุที่ใช้ในการทำปุ๋ยหมัก เช่น ทะลายปาล์มน้ำมัน เศษหญ้า เศษใบไม้แห้ง ผัก ขุ๋ยมะพร้าว ปุ๋ยคอกนำวัสดุมาผสมกันด้วยอัตราส่วน มูลวัว 1 ส่วน เศษหญ้าแห้ง ทะลายปาล์มน้ำมัน 1 ส่วน              ขุ๋ยมะพร้าว 1 ส่วน รดด้วยน้ำหมักปุ๋ยชีวภาพ พลิกปุ๋ยด้วยน้ำหมักชีวภาพ สัปดาห์ละครั้งทิ้งไว้ประมาณ 3-4 สัปดาห์ ก็สามารถนำมาใช้ได้

          ขั้นที่ 6 นำนวัตกรรมถังน้ำหมักและปุ๋ยชีวภาพไปใช้จริง

                            นำถังหยดน้ำหมักไปใช้จริงวางตามจุดต่างๆ รอบบริเวณโรงเรียนที่มีท่อระบายน้ำเพื่อปรับสภาพน้ำก่อนปล่อยลงสู่แม่น้ำลำคลองและเติมน้ำหมักทุกวันให้น้ำหมักหยดตลอดวัน

          ขั้นที่ 7 ประเมินผลและปรับปรุงคุณภาพถังน้ำหมัก

                 ผู้บริหารสถานศึกษาดำเนินการควบคุม กำกับและติดตามอย่างจริงจังและต่อเนื่อง  มีการแต่งตั้งคณะกรรมตรวจสอบถังน้ำหมัก        ยังมีสภาพใช้การได้ดี เมื่อพบว่ามีการชำรุดหรือเสียหาย ใช้การไม่ได้ จึงนำถังน้ำหมักใบใหม่มาเปลี่ยน เพื่อให้ถังน้ำหมักมีคุณภาพพร้อมที่จะใช้งานได้ตลอดเวลา

ผลที่เกิดตามวัตถุประสงค์ : โรงเรียนมีการบริหารจัดการขยะอย่างเป็นระบบ มีความทันสมัยและแก้ไขปัญหาขยะในโรงเรียนและชุมชนอย่างต่อเนื่อง ซึ่งพบว่าโรงเรียนและชุมชนมีความพึงพอใจในการจัดการขยะ ตามลำดับดังนี้

   1.นักเรียนสามารถคัดแยกประเภทของขยะได้อย่างถูกวิธี

   2.นักเรียนสามารถนำขยะอินทรีย์มาทำน้ำหมักและปุ๋ยชีวภาพได้อย่างถูกต้องตามขั้นตอน

    3.นักเรียนสามารถแก้ไขปัญหาขยะและปัญหาน้ำเสียได้อย่างถูกวิธี

    4.นักเรียนมีพฤติกรรมการทิ้งขยะที่ดีอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ

ผลสัมฤทธิ์ของงาน : จากการวิเคราะห์ข้อมูลประสิทธิภาพการใช้ถังน้ำหมักชีวภาพ พบว่า ถังน้ำหมักชีวภาพบำบัดน้ำเน่าเสียได้ ดังนี้

1. ถังน้ำหมัก บำบัดน้ำเน่าเสียก่อนลงสู่ลำคลองตะเข้ขบ

2. ลดปริมาณขยะอินทรีย์ จำพวกเศษอาหาร ผักและผลไม้

3. ลดกลิ่นเหม็นของน้ำ

4. ลดโอกาสการเพาะพันธุ์ของแมลงวันและยุง

ประโยชน์ที่ได้รับ: ถังน้ำหมักชีวภาพมีขั้นตอนการทำที่ไม่ยุ่งยาก ซับซ้อน นักเรียนนำความรู้ที่ได้จากการคัดแยกขยะเพื่อนำขยะอินทรีย์มาใช้ในการทำน้ำหมักชีวภาพไปปรับใช้ในบ้านและเผยแพร่สู่ชุมชน

6. ปัจจัยความสำเร็จ

    1. ผู้บริหารให้ความสำคัญและสนับสนุนการพัฒนาสิ่งแวดล้อมด้านการจัดการขยะ

    2. การมีส่วนร่วมของบุคลากร  ชุมชน  และบุคคลที่เกี่ยวข้อง

    3. มีวิธีการคัดแยกขยะที่ถูกต้องและเหมาะสม

    4. มีความพร้อมของอุปกรณ์รองรับเพียงพอต่อการคัดแยกขยะแต่ละประเภท

    5. ผู้ปฏิบัติงานมีความพร้อมและความตั้งใจที่นำประสบการณ์การทำงานมาพัฒนา ปรับปรุงระบบการคัดแยกขยะ

        อย่างต่อเนื่อง

7. บทเรียนที่ได้รับ

    1. การดำเนินการตามแนวทางโครงการชุมชนเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นในสถานศึกษา โดยบุคลากรมีการปรับเปลี่ยนมาให้ความสำคัญต่อการคัดแยกขยะเพิ่มมากขึ้น

    2. การปฏิบัติงานที่เป็นระบบ มีแนวปฏิบัติที่ชัดเจน มีการสนับสนุนส่งผลให้งานบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมาย

    3. การพัฒนาร่วมกัน ความจริงจังในการปฏิบัติงาน การทำงานเป็นทีม การมีส่วนร่วมในการปฏิบัติงาน ส่งผลให้งานประสบความสำเร็จอย่าง         มีคุณภาพ

    4. เมื่อความสำเร็จสู่เป้าหมาย ความภาคภูมิใจก็คือ รางวัลต่างๆ ด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม เช่น รางวัลดีเด่น โครงการ “เธอ คือ แรงบันดาลใจ” จากมูลนิธิสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์  รางวัลโรงเรียนดีเด่น อันดับ 1 ในโครงการโรงเรียนใหญ่รอยเท้าเล็กปีที่ 7  รางวัลดีเด่น ประเภทนวัตกรรมสู่ความยั่งยืนในโครงการโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษา เพื่อการพัฒนาที่ยังยืน  ได้รับรางวัลจากกรุงเทพมหานคร  ด้านการจัดการขยะหรือน้ำเน่าเสีย  และสิ่งแวดล้อม และได้รับรางวัลจากการประกวดโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School) จากกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (3  ปีซ้อน)  เป็นต้น

8. การเผยแพร่

          การเผยแพร่

    - รายการ ข่าว 3 มิติ ทางช่อง 3

    - รายการ ข่าว 5 หน้า 1 ทางช่อง 5

    - รายการ One day whit CEO ทางช่อง ASTV

    - รายการ สาระคดีเกาะติดสภา กทม. ทางทีวีช่อง 5

    - รายการ Change the World  ทางช่อง  H plus Channel

    - ร่วมเสวนา เรื่องสิ่งแวดล้อม ที่โรงแรมแม่น้ำรามาดา พลาซ่า

    - ร่วมเสวนา เรื่องสิ่งแวดล้อม ที่โรงแรมอเล็กซานเดอร์  (โดย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)

ได้รับการยอมรับ

    - การศึกษาดูงานเรื่องสิ่งแวดล้อม ของนักศึกษาปริญญาโท จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

    - ผู้แทนชุมชน สำนักงานเขตบางพลัด

    - การศึกษาดูงานเรื่องสิ่งแวดล้อม ของนักเรียนและบุคลากรจาก 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้(นราธิวาส ปัตตานี และตรัง) จำนวน 2 ครั้ง