สำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร
Department of Education
โครงการสถานศึกษาปลอดภัยไร้กังวล
โรงเรียนวัดปทุมคงคา
กระบวนการพัฒนา

การสร้างความปลอดภัยให้แก่เด็กนักเรียนเป็นสิ่งสำคัญ เพราะความปลอดภัยเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อ คุณภาพผู้เรียน การเรียนรู้การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และการมีชีวิตที่ปลอดภัยทั้งภายในและ ภายนอก สถานศึกษา สามารถปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมและสภาพแวดล้อม รู้จักหลีกเลี่ยง พฤติกรรมที่ไม่ พึงประสงค์ที่สงผลกระทบต่อตนเองและผู้อื่น รู้จักป้องกันตนเองในสภาวะคับขัน และจัดการ กับชีวิตได้อย่างมี ประสิทธิภาพ ดังนั้น โรงเรียนวัดปทุมคงคา สำนักงานเขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร  
จึงได้ดำเนินงานความปลอดภัยสถานศึกษา ตามมาตรการความปลอดภัยสถานศึกษา โดยใช้ หลัก ๓ ป ได้แก่ การป้องกัน ปลูกฝัง และปราบปราม เพื่อสร้างความมั่นใจ และความเชื่อมั่นให้แก่นักเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาผู้ปกครอง และประชาชนทั่วไป ในการที่จะได้เรียนรู้อย่างมีคุณภาพ และเกิดความปลอดภัยอย่างมั่นคงและยั่งยืน นอกจากการดำเนินงานโดยใช้หลัก ๓ ป แล้ว โรงเรียนวัดปทุมคงคาได้จัดทำโครงการ สถานศึกษาปลอดภัยไร้กังวล  เพื่อแก้ไขปัจจัยเสี่ยงที่พบ ซึ่งมีขอบข่ายงาน
4 ด้าน คือ 1) ความปลอดภัยทางกายภาพ ได้แก่ ลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุ โครงสร้างอาคาร การเดินทาง และภัยธรรมชาติ   2) ความปลอดภัยทางจิตใจ ได้แก่ ป้องกันและแก้ไขปัญหาการกลั่นแกล้ง (Bullying), ความรุนแรง, สุขภาพจิต และการใช้สารเสพติด  3) ความปลอดภัยทางไซเบอร์  ได้แก่ สร้างภูมิคุ้มกันในการใช้งานเทคโนโลยีดิจิทัล ภัยออนไลน์ และ 4) การบริหารจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน  ได้แก่ วางแผน เฝ้าระวัง และแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินได้อย่างทันท่วงที  โดยใช้แนวทางการดําเนินงาน ซึ่งประกอบด้วย 1) การฝึกฝนให้ความรู้ด้านความปลอดภัย  2) การจัดการด้านความปลอดภัย และ 3) การประสานงานและสร้างเครือข่ายด้านความปลอดภัย โดยมีขั้นตอนการดำเนินงาน ดังนี้

ขั้นตอนที่ ๑ การสำรวจและประเมินความเสี่ยงพื้นที่ปลอดภัยหมายถึง สำรวจและวิเคราะห์สภาพปัจจุบันปัญหา ประเมินความเสี่ยงพื้นที่ปลอดภัยของสถานศึกษา เพื่อสร้างความตระหนักรวมกัน รวมทั้งนำผลการดำเนินโครงการสถานศึกษาปลอดภัยในปีการศึกษาที่ผ่านมา  มารวมกันออกแบบแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อกำหนดนโยบายความปลอดภัยในสถานศึกษาเป็นลายลักษณ์อักษรและมีการประกาศนโยบายให้เห็นได้ชัดเจน

ขั้นตอนที่ 2 การจัดทำแผนความปลอดภัยของสถานศึกษา) หมายถึงจัดทำแผนความปลอดภัยของสถานศึกษา และการจัดทำแผนการกำหนดเป้าหมาย 3 ป (ป้องกัน ปลูกฝัง  ปราบปราม) ในสถานศึกษาที่ชัดเจน สามารถปฏิบัติจริงได้

ขั้นตอนที่ ๓ ดำเนินการตามมาตรการ ๓ ป) หมายถึง การสร้างความรู้และการป้องกัน ปลูกฝัง ปราบปราม ตามขอบข่ายความปลอดภัย ดังนี้

การป้องกัน ๑) กำหนดพื้นที่ความปลอดภัย ๒) จัดทำแผนความปลอดภัยของสถานศึกษา ๓) การจัดสภาพแวดล้อมบรรยากาศสถานศึกษา ๔) การจัดโครงสร้างบริหารจัดการความปลอดภัย ๕) การจัดทำข้อมูลสารสนเทศความปลอดภัย ๖) การมีส่วนร่วมของสถานศึกษา ภาคีเครือขาย ๗) การจัดระบบช่องทางการสื่อสารด้านความปลอดภัยของสถานศึกษา ๘) การจัดระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ๙) การประเมินนักเรียนรายบุคคล ด้านร่างกาย จิตใจ สังคม สติปัญญา และความต้องการ

การปลูกฝัง ๑) การสร้างจิตสำนึก ตระหนักรับรู้และความเข้าใจด้านความปลอดภัยแก่ตนเองผู้อื่นและ

สังคม ๒) การจัดกิจกรรมสร้างความรู้ความเข้าใจพัฒนาองค์ความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยให้แก่นักเรียน ครูบุคลากรทางการศึกษาและผู้ปกครอง ๓) การจัดกิจกรรมเสริมสร้างทักษะประสบการณ์และสมรรถนะด้านความปลอดภัยให้แก่นักเรียน

การปราบปราม ๑) การจัดการแก้ไขปัญหากรณีเกิดเหตุความปลอดภัยในสถานศึกษา ๒) การเหลือเยียวยา ฟื้นฟู จิตใจผู้ประสบเหตุความไม่ปลอดภัย ๓) ดำเนินการตามขั้นตอนของกฎหมาย

ขั้นตอนที่ ๔ การดำเนินการตามมาตรการความปลอดภัย หมายถึง ดำเนินการตามมาตรการความปลอดภัยของสถานศึกษา ๔ ขอบข่ายงาน  ได้แก่ 1) ความปลอดภัยทางกายภาพ ได้แก่ ลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุ โครงสร้างอาคาร การเดินทาง และภัยธรรมชาติ   2) ความปลอดภัยทางจิตใจ ได้แก่ ป้องกันและแก้ไขปัญหาการกลั่นแกล้ง (Bullying), ความรุนแรง, สุขภาพจิต และการใช้สารเสพติด  3) ความปลอดภัยทางไซเบอร์  และ 4) การบริหารจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน ได้แก่ วางแผน เฝ้าระวัง และแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินได้อย่างทันท่วงที

ขั้นตอนที่ ๕ การกำกับ ติดตามและประเมิน หมายถึง การ ติดตาม กำกับนิเทศ งานความปลอดภัยของสถานศึกษา

ขั้นตอนที่ ๖ การปรับปรุงระบบความปลอดภัยของผู้เรียนใน สถานศึกษา หมายถึง การสะท้อนผล ประเมิน นำผลไปปรับปรุง พัฒนางาน

ขั้นตอนที่ 7 การสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้แก่ผู้เรียน

ขั้นตอนที่ 8 การดูแลนักเรียนอย่างเป็นระบบทั้งโรงเรียนและการเป็นอยู่ที่บ้าน

ซึ่งสามารถแสดง ลำดับขั้นตอนกระบวนการดำเนินงาน ดังนี้ กระบวนการดำเนินงานสถานศึกษาปลอดภัยไร้กังวลเป็นตาราง ดังนี้

 

ขั้นตอน

ที่

กิจกรรม

ร่องรอย/หลักฐาน

กระบวนการ

บริหารตามวงจร

ของเดมมิ่ง

(PDCA)

โรงเรียนดำเนินการประชุม คณะครูบุคลากร และผู้ที่เกี่ยวของเพื่อขับเคลื่อนนโยบายสถานศึกษาปลอดภัย โดยการสำรวจและประเมินความเสี่ยง  พื้นที่ปลอดภัยของสถานศึกษา เพื่อสร้างความตระหนักร่วมกัน  รวมทั้งนำผลการดำเนินโครงการสถานศึกษาปลอดภัยไร้กังวล ในปีการศึกษาที่ผ่านมามารวมกันออกแบบนวัตกรรมหรือวิธีแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อกำหนดนโยบายความปลอดภัยในสถานศึกษาเป็นลายลักษณ์อักษร

และมีการประกาศนโยบายให้เห็นได้ชัดเจน

 

- บันทึกการประชุม

- ภาพถ่าย

P : Plan

การวางแผนงาน

2

จัดทำแผนความปลอดภัยของ สถานศึกษา และการจัดทำ แผนการกำหนดเป้าหมาย ๓ ป (ป้องกัน ปลูกฝัง ปราบปราม) ผู้บริหารสถานศึกษา และครู เตรียมพร้อมสู่การนำนโยบายไปสู่ การปฏิบัติโดยแต่งตั้งผู้รับผิดชอบ และคณะทำงาน ในสถานศึกษาที่ ชัดเจน สามารถปฏิบัติจริงได้

 

- แผนเผชิญเหตุความ

ปลอดภัยในสถานศึกษา

- คำสั่ง

 

3

การสร้างความรู้และการป้องกัน ปลูกฝัง ปราบปราม ตามขอบข่าย ความปลอดภัย

- บันทึกการประชุม

 - รายงานกิจกรรม

 - ภาพถ่าย

D : Do

การทำงาน

ตามแผนงาน

4

- ดำเนินการตามมาตรการความ

ปลอดภัยของ สถานศึกษา ๔ งาน ได้แก่

1) ความปลอดภัยทางกายภาพ

2) ความปลอดภัยทางจิตใจ

3) ความปลอดภัยทางไซเบอร์ 

4) การบริหารจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน

 

- มาตรการความปลอดภัย

ของสถานศึกษา

- โครงการ/กิจกรรม

- ภาพถ่าย

 

 

ขั้นตอน

กิจกรรม

ร่องรอย/หลักฐาน

กระบวนการ

บริหารตามวงจร

ของเดมมิ่ง

(PDCA)

5

การดูแลนักเรียนอย่างเป็นระบบ

ทั้งโรงเรียนและการเป็นอยู่ที่บ้าน

- แบบเยี่ยมบ้านนักเรียน

- บันทึกการรับทุนการศึกษา

 

6

การติดตาม กำกับ นิเทศ งาน

ความปลอดภัย

- ภาพถ่าย

- บันทึกการนิเทศ

C : Check ก า ร

ตรวจสอบการ

ทำงาน

7

การสะท้อนผล ประเมิน นำผลไป ปรับปรุง พัฒนางาน

- ผลงานรายกลุ่ม /รายบุคคล - ภาพถ่าย

A : Action ห า

ข้อบกพร่อง /

ปรับปรุง/แก้ไข

8

การสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้แก่

ผู้เรียน

- แบบเยี่ยมบ้าน

 

 


ผลจากการปฏิบัติ

การดำเนินงานที่เกิดจากการนำแนวคิดรูปแบบนวัตกรรม สถานศึกษาปลอดภัยไร้กังวล ไปใช้ส่งผลให้นักเรียน ครู และบุคลากรได้รับการดูแล ป้องกันให้เกิดความปลอดภัยตรงตามวัตถุประสงค์และเป้าหมาย โดยแสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้น ดังนี้

๔.๑ ผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษามีความรู้ความเข้าใจในการดำเนินงานความปลอดภัยสถานศึกษา

๔.๒ โรงเรียนมีความเข้มแข็งในการดำเนินงานความปลอดภัยสถานศึกษา

๔.๓ โรงเรียนมีการดำเนินงานความปลอดภัยสถานศึกษาอย่างเป็นระบบ

๔.๔ โรงเรียนมีการรายงานการดำเนินการด้านความปลอดภัยต่อหน่วยงานต้นสังกัด

๔.๕ โรงเรียนมีแผนความปลอดภัยตามบริบทของโรงเรียน

๔.๖ นักเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาได้รับความคุ้มครองดูแลให้มีความปลอดภัย

๔.๗ โรงเรียนกับหน่วยงานต้นสังกัด หน่วยงานที่เกี่ยวของ เช่นคณะกรรมการสถานศึกษาโรงเรียนวัดปทุมคงคา  ศูนย์บริการสาธารณสุข 13  และภาคีเครือข่ายมีส่วนร่วมในการดำเนินงานดานความปลอดภัยสถานศึกษา

๔.๘ โรงเรียนมีแนวปฏิบัติที่ดี ในการเสริมสร้างความปลอดภัยสถานศึกษาเพื่อการพัฒนา อย่างยั่งยืน

 

๕. ปัจจัยความสำเร็จ

โรงเรียนวัดปทุมคงคา  ให้ความสำคัญของความปลอดภัยของสถานศึกษา โดยการทำงานเป็นทีม
ซึ่งคุณภาพของการบริหารจัดการจะต้องเกิดจากความร่วมมือของบุคลากรในโรงเรียน บุคคลภายนอกและหน่วยงาน ต่างๆ ให้การสนับสนุน เพื่อให้เกิดความคลองตัวในการดำเนินงาน  ด้านการบริหารการจัดการ
ด้านความปลอดภัยของสถานศึกษา โดยผู้บริหาร ครู บุคลากรทางการศึกษา ผู้ปกครอง และชุมชน ให้ความร่วมมือเพื่อประโยชนที่เกิดขึ้นกับ ผู้เรียน และบุคลากรในสถานศึกษาต่อไป   โรงเรียนได้ดำเนินการใช้รูปแบบสถานศึกษาปลอดภัยไร้กังวล  ประสบความสำเร็จดังนี้

๑) หน่วยงานและภาคีเครือข่าย ได้แก่ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนวัดปทุมคงคาสถานีตำรวจพลับพลาไชย 2 และศูนย์บริการสาธารณสุข 13  มีส่วนร่วมให้การดำเนินงานสถานศึกษาปลอดภัยประสบผลสำเร็จตามจุดประสงค์สอดคล้องกับวิธีการปฏิบัติงาน อย่างมีประสิทธิภาพส่งผลดี เป็นประโยชน์ต่อผู้เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน โดยได้รับการส่งเสริมให้มีการพัฒนาผลงาน อย่างต่อเนื่องให้ปลอดภัยจากภัยทั้ง ๔ งาน เช่น  งานภัยยาเสพติด มีการทำกิจกรรมป้องกันและต่อต้านยาเสพติดกับครูแดร์ สถานีตำรวจพลับพลาไชย 2 และโรงเรียนเครือข่ายในเขตสัมพันธวงศ์

๒) ผู้บริหารโรงเรียน ให้การสนับสนุน ส่งเสริมให้กำลังใจ รวมถึงด้านงบประมาณอย่างเต็มที่กำหนดเป้าหมายใน การพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมที่ชัดเจน สร้างความตระหนักและความเข้าใจแก่ทุกฝ่ายเกี่ยวข้องประสานความร่วมมือ จากทุกภาคส่วน ตลอดจนประพฤติตนเป็นแบบอย่างแก่ครู และ นักเรียน

๓) ครูทุกคนมีส่วนร่วม ให้ความร่วมมือร่วมใจอย่างเต็มที่และเต็มใจ มุ่งมั่นตั้งใจจริง และทุ่มเททั้งแรงกายแรงใจ เพื่อพัฒนานักเรียน เป็นแบบอย่างที่ดี เอาใจใส่และให้คำแนะนำที่ดีแก่นักเรียน

๔) นักเรียนให้ความร่วมมือ และมีความพร้อมในการร่วมกิจกรรม คิดเป็น ทำเป็น แก้ปัญหาเป็น

๕) ผู้ปกครอง ชุมชน ชื่นชมยินดี และพึงพอใจ พร้อมให้การสนับสนุนกิจกรรมอย่างดียิ่ง มีส่วนร่วมใน

กิจกรรม ส่งเสริมและสนับสนุนทรัพยากรในการดำเนินงานของโรงเรียน

๖) กระบวนการทำงาน  มีความชัดเจน เข้าใจง่าย ไม่ซ้ำซ้อน  ทำงานอย่างมีระบบ มีการกำกับ ติดตามอย่างต่อเนื่อง มีการสะท้อนผลและการแลกเปลี่ยนเรียนรู้

6. การเผยแพร่และการได้รับการยอมรับ

๑. เผยแพร่ผ่านทาง Facebook : โรงเรียนวัดปทุมคงคา

๒. เผยแพร่ผ่านทาง TIK TOK โรงเรียนวัดปทุมคงคา

๓. เผยแพร่ในระดับกลุ่มโรงเรียน

 

7. แนวทางการขยายผล

1. เผยแพร่ผลการดำเนินงานในเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้

2. จัดทำคู่มือแนวทางเพื่