ขั้นตอนที่ 1: การวางแผน (Planning)
- แต่งตั้งคณะกรรมการส่งเสริมการจัดการขยะในโรงเรียน
- ศึกษาข้อมูลพื้นฐาน เช่น ปริมาณขยะ ประเภทขยะ ปัญหาและพฤติกรรมของผู้เรียน
- กำหนดนโยบายและเป้าหมายการจัดการขยะของโรงเรียน
- วางแผนการดำเนินงานร่วมกันระหว่างครู นักเรียน ผู้ปกครอง และชุมชน.
ขั้นตอนที่ 2: การสร้างความรู้ความเข้าใจ (Capacity Building)
- จัดอบรมให้ความรู้เรื่องการจัดการขยะ แยกประเภทขยะ แนวคิด 3Rs (Reduce, Reuse, Recycle)
- พัฒนาสื่อการเรียนรู้และนิทรรศการด้านสิ่งแวดล้อม
- ส่งเสริมบทบาท “นักเรียนจิตอาสา” หรือ “ยุวอาสาสิ่งแวดล้อม”
ขั้นตอนที่ 3: การดำเนินงานจริง (Implementation)
- จัดจุดแยกขยะภายในโรงเรียน (ขยะทั่วไป / ขยะรีไซเคิล / ขยะอินทรีย์ / ขยะอันตราย)
- จัดให้มีถังขยะแบบแยกประเภทที่ชัดเจน พร้อมป้ายประชาสัมพันธ์
ดำเนินกิจกรรม เช่น
“1 ห้องเรียน 1 ถังเปียก”
“ขยะแลกแต้ม”
“ธนาคารขยะรีไซเคิล”
- รณรงค์ผ่านกิจกรรมพิเศษ เช่น วันสิ่งแวดล้อม กิจกรรม 5 ส.
- บูรณาการการเรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมในรายวิชาต่าง ๆ
ขั้นตอนที่ 4: การติดตามและประเมินผล (Monitoring & Evaluation)
- กำหนดตัวชี้วัด เช่น ปริมาณขยะที่ลดลง จำนวนห้องเรียนที่แยกขยะถูกต้อง
- นิเทศ ติดตามพฤติกรรมของนักเรียนและความสะอาดของโรงเรียน
- สะท้อนผลการดำเนินงานเป็นรายเดือน/ภาคเรียน
- เปิดเวทีรับฟังความคิดเห็นเพื่อพัฒนาระบบการจัดการขยะให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
- ขั้นตอนที่ 5: การขยายผลและยั่งยืน (Expansion & Sustainability)
- เชื่อมโยงกับชุมชน เช่น การร่วมกับเทศบาล หรือองค์กรท้องถิ่นในการคัดแยกขยะ
- ถ่ายทอดองค์ความรู้สู่เครือข่ายโรงเรียนอื่น
- พัฒนาคู่มือการจัดการขยะในบริบทของโรงเรียน
- ส่งผลงานเข้าร่วมประกวดหรือขอรับรองโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)
จากการดำเนินงานตามแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศเรื่องการจัดการขยะในสถานศึกษา ภายใต้โครงการ “โรงเรียนสะอาดด้วยการจัดการขยะอย่างมีส่วนร่วม” โรงเรียนได้ขับเคลื่อนกระบวนการจัดการขยะอย่างเป็นระบบ โดยอาศัยความร่วมมือระหว่างผู้บริหาร ครู นักเรียน ผู้ปกครอง และชุมชน อันเป็นการส่งเสริมการมีส่วนร่วมอย่างแท้จริง ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกทั้งในด้านพฤติกรรมของนักเรียน คุณภาพสิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียน และความตระหนักในคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมโดยรวม นักเรียนสามารถแยกขยะได้อย่างถูกต้องและมีวินัยในการจัดการขยะมากขึ้น โดยผลการประเมินพบว่านักเรียนร้อยละ 90 มีพฤติกรรมการแยกขยะตามประเภทอย่างเหมาะสม ทั้งยังเข้าใจแนวคิด 3Rs ได้แก่ การลดใช้ (Reduce) การใช้ซ้ำ (Reuse) และการรีไซเคิล (Recycle) ซึ่งเป็นพื้นฐานของการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน นอกจากนี้ โรงเรียนยังสามารถลดปริมาณขยะทั่วไปได้อย่างมีนัยสำคัญ ด้วยการจัดทำระบบธนาคารขยะรีไซเคิล และส่งเสริมการหมักปุ๋ยจากขยะอินทรีย์ จนสามารถลดขยะที่ต้องนำไปกำจัดภายนอกโรงเรียนได้เฉลี่ยเดือนละ 40–50 กิโลกรัม สภาพแวดล้อมของโรงเรียนมีความสะอาด ร่มรื่น และเป็นระเบียบเรียบร้อยมากยิ่งขึ้น ส่งผลดีต่อสุขอนามัย ความปลอดภัย และบรรยากาศในการเรียนรู้ของนักเรียนเป็นอย่างยิ่ง โรงเรียนยังบูรณาการการเรียนรู้เกี่ยวกับการจัดการขยะเข้าไว้ในหลากหลายกลุ่มสาระการเรียนรู้ เช่น การทดลองหมักปุ๋ยในวิชาวิทยาศาสตร์ การคำนวณน้ำหนักขยะในวิชาคณิตศาสตร์ และการเขียนเรียงความรณรงค์ในวิชาภาษาไทย ทำให้นักเรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง และสามารถนำความรู้ไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างเหมาะสม ด้วยความมุ่งมั่นในการพัฒนาระบบการจัดการขยะอย่างต่อเนื่อง โรงเรียนจึงได้รับรางวัล “สถานศึกษาดีเด่นด้านรักษ์สิ่งแวดล้อม ประจำปีการศึกษา 2567” จากสำนักงานเขตสะพานสูง ซึ่งเป็นการรับรองถึงความสำเร็จในการสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ และการสร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อมในระดับสถานศึกษาได้อย่างเป็นรูปธรรม