3.กระบวนการและขั้นตอนการดำเนินงาน

ขั้นตอนการพัฒนาระบบเกี่ยวกับการจัดการขยะ

   วิธีการพัฒนาตามข้อตกลงของโครงการดังกล่าว โรงเรียนตำบลขุมทอง(ประชาอุทิศ) มีแนวทางการพัฒนาผู้เรียน โดยมีระบบบริหารงานสถานศึกษาตามโครงสร้างการบริหารงาน แบ่งออกเป็น 4 งาน ได้แก่ งานวิชาการ งานบุคลากร งานบริหารงบประมาณ และงานบริหารทั่วไป โดยมีกระบวนการพัฒนาคุณภาพเชิงระบบ โดยยึดหลักการความร่วมมือ ทำให้เกิดการขับเคลื่อนกระบวนการพัฒนาคุณภาพและเพิ่มระดับคุณภาพ ที่ประสบความสำเร็จ ปรับปรุงคุณภาพที่ยังไม่ได้ตามมาตรฐานหรือเป้าหมายต่อไป

3.1 ขั้นการร่วมวางแผน (CP)

ได้เชิญประชุมผู้มีส่วนเกี่ยวข้องเพื่อวิเคราะห์ปัญหาและร่วมวางแผนพัฒนาคุณภาพ โดยได้จัดทำ

โครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School) ระบุกิจกรรมต่าง ๆ เสนอต่อคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่ออนุมัติ

3.2 ขั้นร่วมดำเนินการ (CD)

3.2.1 กำหนดนโยบายด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อเป็นแนวปฏิบัติของโรงเรียน

3.2.2 ออกคำสั่งแต่งตั้งคณะทำงาน โดยมอบหมายงานแต่ละคนรับผิดชอบในแต่ละกิจกรรม ประชุมวางแผนเตรียมการบุคลากร วัสดุ อุปกรณ์ สถานที่ และงบประมาณ

3.2.3 ดำเนินกิจกรรมตามความรับผิดชอบโดยมีการดำเนินงานตามประเด็นในการพัฒนาโดยวิธี KTMS ดังนี้

1) ขั้นรับรู้ และการสร้างความตระหนัก (Knowledge and awareness)

ประชุมคณะครู มอบหมายความรับผิดชอบ อบรมสร้างความรู้ความเข้าใจนักเรียน นักเรียนได้เรียนรู้การ

คัดแยกขยะ มีการเรียนรู้เกี่ยวกับการคัดแยกขยะ มีกิจกรรมคัดแยกขยะ , กิจกรรมขยะสร้างสรรค์ , กิจกรรมปุ๋ยหมักจากใบไม้ , กิจกรรมปุ๋ยหมักจากเศษอาหาร , กิจกรรมขยะเป็นศูนย์(เฉพาะโรงอาหาร) โดยใช้เวลาหน้าเสาธง และช่วงก่อนเข้าเรียนภาคบ่าย  มีการประชุมอย่างต่อเนื่อง โดยจัดการแบบบ้านทักษะชีวิต แบ่งกลุ่มนักเรียนโดยคละชั้นตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล - ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  มีการบูรณาการเข้ากับการเรียนการสอนในชั้นเรียน และกิจกรรมต่างๆ

2) ขั้นฝึกซ้อม (ลดปัญหา) (Training)

ทดลองการจัดการขยะด้วยวิธีการที่หลากหลาย ได้แก่

2.1) กิจกรรมคัดแยกขยะ   เป็นขยะที่นำไปใช้ใหม่ได้ด้วยวิธีการอื่น ๆ เช่น นำไปขาย  หรือประดิษฐ์เป็น ของเล่น ของใช้ โดยการให้ความรู้แก่นักเรียนในการจัดการขยะ ในกิจกรรมหน้าเสาธงตอนเช้าและกิจกรรมบ้านทักษะชีวิต

2.2) กิจกรรมขยะสร้างสรรค์  ให้ความรู้แก่นักเรียนรู้จักขยะที่ย่อยสลายและไม่ย่อยสลาย ขยะบางประเภทสามารถนำกลับมาใช้หรือประดิษฐ์เป็นของเล่น หรือของตกแต่ง ของใช้ ตามแต่จินตนาการของตนเอง

2.3) กิจกรรมปุ๋ยหมักจากใบไม้  ทิ้งขยะในถังขยะให้ถูกที่ ฝึกวินัยในการรักษาความสะอาด เลือกทิ้งขยะในถัง ที่คัดแยกขยะ ตรงกับขยะในมือ ซึ่งบริเวณโรงเรียนมีต้นไม้จำนวนมาก ทำให้มีใบไม้ล่วงหล่นทุกๆ วัน ดังนั้นนำจึงนำมาทำปุ๋ยหมัก แทนที่จะทำลายด้วยการเผา ทำให้เกิดมลพิษทางอากาศ

2.4) กิจกรรมปุ๋ยหมักจากเศษอาหาร  ให้ความรู้แก่นักเรียนรู้จักขยะที่ไม่ย่อยสลายและขยะที่ย่อยสลาย ขยะที่สามารถย่อยสลายได้ นำมาทำปุ๋ยหมักเพื่อนำกลับมาใช้ประโยชน์ได้อีกครั้ง

 2.5) กิจกรรมขยะเป็นศูนย์(เฉพาะโรงอาหาร)   เมื่อแม่ครัวประกอบอาหารเสร็จเรียบร้อย จะพบว่ามีขยะจากการประกอบอาหาร เช่นเปลือกไข่ เปลือกผลไม้ เศษผัก และเมื่อนักเรียนรับประทานอาหารเสร็จ มักจะมีเศษอาหารที่ไม่สามารถรับประทานได้หรือเศษอาหารเล็กๆ เมื่อรวมๆแล้วมีค่อนข้างมาก จึงควรกำจัดให้ถูกวิธี ไม่เช่นนั้นอาจเป็นแหล่งเชื้อโรคได้ 

การดำเนินงานในขั้นนี้จะมีผู้รับผิดชอบได้แก่ ครูประจำเขตพื้นที่ ครูเวรประจำวัน และคณะนักเรียนแกนนำโครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)

3) ขั้นจัดการ (กำจัดปัญหา) (Management)

3.1) การจัดการขยะที่ไม่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ทั้งหมด ด้วยการจัดที่สำหรับเก็บขยะเตรียมเก็บโดยหน่วยเก็บขยะของสำนักงานเขต ด้วยการจัดถังสำหรับการแยกขยะก่อนทิ้ง ประกอบไปด้วย ถังสำหรับทิ้งขยะทั่วไป ถังสำหรับทิ้งขวดแก้ว ถังสำหรับทิ้งขวดพลาสติก และถังสำหรับทิ้งกล่องนม

3.2) การบริหารจัดการขยะที่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้

- ส่วนที่เหลือจากการนำกลับมาใช้ในโรงเรียนด้วยวิธีการจำหน่ายให้กับโรงรับซื้อขยะ

- บูรณาการสอนด้วยการนำขยะที่สามารถนำกลับมาใช้ได้ ด้วยการประดิษฐ์เป็นของเล่น และของใช้ที่มีประโยชน์ ในกิจกรรม “ขยะสร้างสรรค์”

- จัดกิจกรรมประกวดชุดรีไซเคิล ซึ่งจัดให้มีการประกวดในงานสัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ  การดำเนินการในขั้นนี้มีครูผู้รับผิดชอบโครงการ และครูประจำวิชา เป็นผู้รับผิดชอบจัดกิจกรรม

4) ขั้นสร้างความยั่งยืน (Sustainability)

การบริหารจัดการขยะอย่างยั่งยืนเพื่อสร้างความก้าวหน้าในการดำเนินการ อย่างต่อเนื่องด้วยวิธีการดังนี้

- กำหนดเป็นมาตรการ การอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อม ของโรงเรียนตำบลขุมทอง(ประชาอุทิศ) เพื่อให้นักเรียนและบุคลากรทุกคน ได้ยึดถือเป็นแนวปฏิบัติร่วมกัน

- ให้การรณรงค์เกี่ยวกับการจัดการขยะอย่างยั่งยืนด้วยการให้ความรู้หน้าเสาธง และประชาสัมพันธ์ในโรงเรียน และชุมชน ด้วยหลักการ 4R ดังนี้

Reduce – การลดปริมาณการใช้ลง โดยใช้เท่าที่จำเป็นขยะ หลีกเลี่ยงการใช้อย่างฟุ่มเฟือย เพื่อลดการสูญเปล่าและลดปริมาณขยะให้มากที่สุด

Reuse – การนำของเสีย บรรจุภัณฑ์หรือวัสดุเหลือใช้กลับมาใช้อีกโดยไม่ผ่านการแปรรูปหรือแปรสภาพ

Repair -  นำสิ่งของที่ยังพอแก้ไขได้มาซ่อมแซมให้สามารถนำมาใช้ใหม่ได้ดูแลรักษาอุปกรณ์เครื่องใช้ภายในบ้าน

Recycle - การนำขยะมารีไซเคิล นำของเสีย บรรจุภัณฑ์หรือวัสดุเหลือใช้ มาแปรรูปเป็นวัตถุดิบในการผลิตหรือผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่

3.3 ขั้นการร่วมตรวจสอบ (CC)

ได้รับการนิเทศโดยผู้บริหารเพื่อนครู ผู้ปกครองนักเรียน เป็นการประเมินผลร่วมกันทุกระยะ

3.4 ขั้นตอนประเมินและปรับปรุง (CA)

เป็นการวัดและประเมินผลการดำเนินงานเมื่อสิ้นสุดโครงการ โดยคณะกรรมการประเมินจัดทำและรวบรวมข้อมูลเพื่อนำเสนอที่ประชุม พัฒนาปรับปรุงงานที่ไม่เป็นไปตามเป้าหมายและพัฒนาต่อยอดงานที่ประสบความสำเร็จและทำการสรุปและรายงานผล

4. ผลการดำเนินการ/ประโยชน์ที่ได้รับ

4.1 บุคลากร และนักเรียนมีจิตสำนึกในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

4.2 มีการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมที่ดี

4.3 สภาพแวดล้อมดีขึ้น ไม่มีมลพิษในสิ่งแวดล้อม

4.4 นักเรียนตระหนัก มีจิตสำนึก เรื่องความสะอาดและการคัดแยกขยะ

4.5 นักเรียนสามารถนำขยะที่มีประโยชน์ไปรีไซเคิล ให้เกิดประโยชน์ได้มากที่สุด

4.6 เกิดความร่วมมือในการบริหารจัดการขยะให้เป็นระบบภายในโรงเรียน

5. ปัจจัยความสำเร็จ และการได้รับการยอมรับ

5.1 ได้รับการสนับสนุนในทุกด้านจากผู้บริหาร

5.2 นักเรียนและบุคลากรให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรมทุกกิจกรรมด้วยดี

5.3 ผู้ปกครองให้การสนับสนุนในการจัดกิจกรรมและส่งเสริมนักเรียนในด้านการอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อม

5.4 โรงเรียนมีระบบการบริหารจัดการที่มีคุณภาพ

4.  ผลจากการปฏิบัติ

โรงเรียนมีแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับการกำจัดขยะประเภทต่าง เช่น กิจกรรมคัดแยกขยะ กิจกรรมขยะสร้างสรรค์ กิจกรรมปุ๋ยหมักจากใบไม้ กิจกรรมปุ๋ยหมักจากเศษอาหาร และกิจกรรมขยะเป็นศูนย์ เป็นต้น นักเรียน จำนวน ๗๑ คน ครูและบุคลากรทางการศึกษา ๑๗ คน เข้าร่วมกิจกรรม การเรียนรู้เกี่ยวกับการกำจัดขยะประเภทต่าง

5. ปัจจัยความสำเร็จ

ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการดำเนินการการพัฒนาทักษะชีวิตสู่การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ได้แก่ ครูผู้สอนซึ่งมีความตระหนัก เห็นความสำคัญ และ มีความพยายามที่จะพัฒนาการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ นอกจากนั้น ยังมีปัจจัยภายนอก ที่ทำให้กิจกรรมต่าง ๆ ประสบผลสำเร็จ ได้แก่

- ผู้บริหาร ซึ่งให้ความสำคัญ ส่งเสริม และสนับสนุนการจัดกิจกรรมทางวิชาการทุกด้าน กำหนดนโยบายให้มีการจัดการเรียนรู้บูรณาการไว้ชัดเจนและจัดกิจกรรมในการพัฒนาครู และพัฒนานักเรียนอย่างต่อเนื่อง

- การพัฒนา บุคลากรของโรงเรียน โรงเรียน ได้จัดอบรมสัมมนา แลกเปลี่ยนเรียนรู้ และจัดประชุมปฏิบัติการทางวิชาการเป็นประจำ เดือนละ ไม่น้อยกว่า 1 ครั้ง ทำให้บุคลากรมีการร่วมคิดร่วมทำ ร่วมพัฒนางานและพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง การทำงานเป็นระบบยิ่งขึ้น งานทุกงานที่ทำได้รับความร่วมมือจากบุคลากรทุกคนของโรงเรียนทำให้การพัฒนางานมีระบบมีประสิทธิภาพตามเป้าหมาย นักเรียนได้รับการพัฒนาด้านความรู้ ความสามารถ อย่างเต็มตามศักยภาพ

- ผู้ปกครอง ชุมชน และหน่วยงานภายนอก ให้ความร่วมมือและช่วยเหลือโรงเรียนในด้านต่างๆ เป็นอย่างดีช่วยเหลือในการระดมทรัพยากรในการจัดการศึกษาให้ความอนุเคราะห์โรงเรียนในเรื่องแหล่งเรียนรู้

- โรงเรียนกำหนดให้มีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้บูรณาการ อย่างต่อเนื่อง ทุกภาคเรียน รวมทั้งการดำเนินการตามโครงการโรงเรียนต้นแบบตามแนวพระราชดำริปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงซึ่งต้องจัดให้นักเรียนระดับชั้นอนุบาลถึงระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6

6.บทเรียนที่ได้รับ การพัฒนาทักษะชีวิตสู่การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โดยเฉพาะการจัดกิจกรรมการเรียนรู้บูรณาการ และโครงการโรงเรียนต้นแบบตามแนวพระราชดำริปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ทำให้นักเรียนได้นำเสนอผลงานจากการเรียนรู้ของตนเองด้วยความภาคภูมิใจ นักเรียนยังได้มีโอกาสเผยแพร่ผลงาน แก่ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษา ผู้ปกครอง ครู ที่มาเยี่ยมชมโรงเรียน การดำเนินการอย่างต่อเนื่องของครู ตลอดจนการนิเทศติดตามอย่างเป็นระบบ ทำให้การดำเนินงานประสบผลสำเร็จ ส่งผลต่อ ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ถือเป็นบทเรียนที่ได้รับ  ดังนี้

- นักเรียนมีความรู้ มีความสามารถในการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง มีทักษะชีวิตมีพื้นฐานในการศึกษาเพื่อนำไปต่อยอด

- ครูมีการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง มีความภาคภูมิใจ และชื่นชมในผลที่เกิดแก่นักเรียน

– ชุมชนมีความภาคภูมิใจที่ได้เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา

7. การเผยแพร่ รูปแบบการจัดการเรียนรู้ของโรงเรียนผ่านแฟนเพจเฟสบุ๊ค โรงเรียนตำบลขุมทอง